Team Based Care w leczeniu depresji – interdyscyplinarna przyszłość zdrowia psychicznego

Wprowadzenie

Depresja to jedno z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych na świecie. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), cierpi na nią ponad 280 milionów osób, a jej wpływ na jakość życia, relacje społeczne i zdolność do pracy jest ogromny. Mimo rosnącej dostępności terapii i leków, wielu pacjentów nie doświadcza pełnej remisji objawów. W odpowiedzi na to wyzwanie rośnie zainteresowanie bardziej kompleksowymi metodami leczenia, które uwzględniają wielowymiarowy charakter depresji – zarówno biologiczny, psychiczny, jak i społeczny.

Jednym z najbardziej obiecujących podejść jest Team Based Care – zintegrowana opieka zespołowa, w której różni specjaliści współpracują na rzecz zdrowia pacjenta. W leczeniu depresji szczególną rolę odgrywa współpraca psychologa i dietetyka, którzy łączą swoje kompetencje, by skuteczniej przeciwdziałać objawom choroby.

Czym jest Team Based Care?

Definicja i założenia

Team Based Care (TBC) to model organizacji opieki zdrowotnej, w którym pacjent staje się centrum zespołu interdyscyplinarnego. Kluczowe elementy tego podejścia to:

• Wspólna odpowiedzialność za leczenie

• Jasny podział ról i kompetencji

• Ciągła komunikacja między specjalistami

• Zorientowanie na długofalowe cele terapeutyczne

W kontekście zdrowia psychicznego, team based care najczęściej obejmuje współpracę lekarza psychiatry, psychoterapeuty (psychologa klinicznego), pielęgniarki psychiatrycznej, a coraz częściej również dietetyka klinicznego, trenera aktywności fizycznej czy specjalisty zdrowia publicznego.

Ewolucja modelu opieki zdrowotnej

Tradycyjny model leczenia depresji opiera się najczęściej na dwóch filarach:

1. Farmakoterapia (np. SSRI, SNRI)

2. Psychoterapia (np. poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, ACT)

Chociaż te metody są skuteczne, nie odpowiadają w pełni na potrzeby każdego pacjenta. Badania wykazują, że aż 30–50% chorych nie uzyskuje pełnej remisji w ramach standardowego leczenia. Dlatego coraz częściej wdrażane są modele holistyczne – jak właśnie team based care – które uwzględniają m.in. styl życia, sposób odżywiania, sen, aktywność fizyczną i środowisko społeczne pacjenta.

Dlaczego w leczeniu depresji potrzebujemy dietetyka?

Związek między dietą a zdrowiem psychicznym

Od kilku lat rośnie liczba badań potwierdzających, że dieta ma ogromny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, poziom neuroprzekaźników i ogólny stan psychiczny człowieka. W grę wchodzą m.in.:

• Mikrobiota jelitowa i oś jelito–mózg

• Stan zapalny o niskim stopniu nasilenia

• Dieta jako źródło mikro- i makroskładników dla neuroprzekaźników (np. serotoniny, dopaminy)

Dieta antydepresyjna – co mówią badania?

Jedno z przełomowych badań w tym zakresie to SMILES Trial (Australia, 2017), w którym wykazano, że osoby z umiarkowaną lub ciężką depresją, które przez 12 tygodni stosowały dietę śródziemnomorską, poprawiły swój stan psychiczny w porównaniu z grupą kontrolną (działania społeczne).

Rola dietetyka w zespole opieki TBC obejmuje:

• Ocenę statusu żywieniowego i ryzyka niedoborów (żelazo, witamina D, B12, kwasy omega-3)

• Edukację pacjenta w zakresie diety wspierającej zdrowie psychiczne

• Pomoc w wypracowaniu zdrowszych nawyków – realistycznych, dopasowanych do stanu psychicznego

• Współpracę z psychoterapeutą nad wzmocnieniem motywacji do zmiany diety

Psycholog w zespole Team Based Care

Wsparcie emocjonalne i poznawcze

Psycholog jest kluczową postacią w leczeniu depresji – to on diagnozuje zaburzenia, prowadzi terapię i pomaga pacjentowi zrozumieć mechanizmy choroby. W ramach TBC jego zadania mogą obejmować:

• Współpracę z dietetykiem w zakresie ustalania realistycznych celów

• Rozpoznawanie barier psychologicznych do zmiany stylu życia (np. brak motywacji, prokrastynacja, zniekształcenia poznawcze)

• Pracę nad poprawą samooceny, poczucia sprawczości i wytrwałości w dążeniu do celu

• Monitorowanie stanu psychicznego i raportowanie go do reszty zespołu

Psychodietetyka jako pomost

Psychodietetyka to dziedzina łącząca psychologię i dietetykę, szczególnie przydatna w leczeniu zaburzeń odżywiania, ale też depresji. Psychodietetyk potrafi zrozumieć złożone relacje między emocjami a jedzeniem, co czyni go ważnym członkiem zespołu team based care.

Model współpracy dietetyka i psychologa – krok po kroku

1. Pierwsza diagnoza – wspólna konsultacja

   • Zebranie historii choroby, wywiad żywieniowy, analiza objawów.

   • Wstępne cele ustalane przez cały zespół.

2. Ustalenie planu działania

   • Psycholog tworzy plan terapii, uwzględniając możliwe trudności w zakresie zmiany stylu życia.

   • Dietetyk dostosowuje plan żywieniowy do możliwości i stanu psychicznego pacjenta.

3. Regularna komunikacja

   • Zespół spotyka się co 2–4 tygodnie, omawia postępy pacjenta i modyfikuje plan.

   • Wymiana informacji między specjalistami odbywa się także mailowo lub w systemie elektronicznym.

4. Wzajemne wsparcie terapeutyczne

   • Psycholog wspiera pacjenta w utrzymaniu nowych nawyków.

   • Dietetyk dostarcza psychologowi informacji o problemach z jedzeniem, które mogą być objawem nawrotu depresji.

Case study: Pacjent z depresją i zaburzeniami odżywiania

Imię: Anna
Wiek: 29 lat
Diagnoza: Depresja umiarkowana, epizody kompulsywnego jedzenia

• Psycholog zdiagnozował niską samoocenę, perfekcjonizm i unikanie kontaktów społecznych.

• Dietetyk zauważył duże wahania poziomu cukru, brak śniadań, wieczorne objadanie się.

• Plan zespołu:

  • Małe kroki dietetyczne (np. regularne posiłki) + wsparcie emocjonalne.

  • Praca psychoterapeutyczna nad kontrolą emocji i obrazem ciała.

• Efekt po 6 miesiącach: Spadek objawów depresji, stabilizacja odżywiania, poprawa jakości snu.

Korzyści modelu Team Based Care w leczeniu depresji

✅ Zintegrowana opieka = szybsze efekty terapeutyczne
✅ Większe zaangażowanie pacjenta
✅ Lepsza kontrola nad przebiegiem choroby
✅ Możliwość szybkiego reagowania na pogorszenie stanu
✅ Budowanie długofalowych zmian w stylu życia

Wnioski: Przyszłość leczenia depresji to współpraca

Model Team Based Care zyskuje na znaczeniu jako odpowiedź na złożoność współczesnych problemów psychicznych. Współpraca psychologa i dietetyka nie tylko zwiększa skuteczność leczenia depresji, ale także poprawia jakość życia pacjentów, umożliwiając trwałe zmiany. W Polsce liderem i pierwszą firmą jaka wprowadziła tę usługę jest Total Medic.

W czasach, gdy tempo życia, stres i nieprawidłowe nawyki żywieniowe przyczyniają się do lawinowego wzrostu zaburzeń psychicznych, konieczne jest podejście wielowymiarowe. Dzięki modelowi TBC pacjent nie musi już wybierać między terapią a zmianą stylu życia – może otrzymać kompleksową pomoc w jednym miejscu, od zespołu specjalistów, którzy pracują razem na jego rzecz.